© Dorota Kałuża-Kopias Artykuł udostępniony na licencji CC BY-SA 4.0
Polska doświadcza postępującej depopulacji. Równocześnie obserwuje się wzmożony napływ imigrantów zarobkowych. Celem badania omawianego w artykule jest ustalenie zależności zachodzącej pomiędzy poziomem depopulacji a liczbą oświadczeń o zamiarze zatrudnienia obywateli Ukrainy składanych na poziomie lokalnym. Badaniem objęto powiaty leżące w województwach łódzkim i śląskim. Analizę przeprowadzono na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego pochodzących z powszechnych spisów ludności 2011 i 2021 oraz informacji o średniej liczbie oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi składanych w latach 2019–2021, publikowanych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Skoncentrowano się wyłącznie na czynniku demograficznym. Posłużono się taksonomicznym wskaźnikiem opartym na odległości euklidesowej i współczynnikiem korelacji Pearsona.
Wyniki badania wskazują, że zachodzi statystycznie istotny związek między depopulacją a napływem obywateli Ukrainy do pracy w województwach łódzkim i śląskim. Ubytek liczby ludności w wieku produkcyjnym, a zwłaszcza mobilnym (18–44 lata), ma znaczenie dla zatrudniania Ukraińców w ramach uproszczonej procedury. W województwach łódzkim i śląskim ubytek naturalny i odpływ mieszkańców do województw ościennych są głównymi barierami rozwoju regionalnego rynku pracy. Dla części firm sposobem na uzupełnianie niedoborów kadrowych staje się zatrudnianie imigrantów.
depopulacja, migracje, rynek pracy, Ukraina, województwo łódzkie, województwo śląskie
F22, J11
Brzózka, P., Sowa, S. (2016). Praca w Łódzkiem. Coraz więcej Ukraińców pracuje w regionie łódzkim. Pobrane 28 lipca 2021 r. z https://dzienniklodzki.pl/praca-w-lodzkiem-coraz-wiecej-ukraincow-pracuje-w-regionie-lodzkim/ar/10341421.
Chmielewska, I., Dobroczek, G., Panuciak, A. (2018). Obywatele Ukrainy pracujący w Polsce – raport z badania. Departament Statystyki Narodowego Banku Polskiego. https://nbp.pl/wp-content/uploads/2022/11/obywatele-Ukrainy-pracujacy-w-Polsce-raport-2017.pdf.
Główny Urząd Statystyczny. (2023a). NSP 2021 – wyniki ostateczne. https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/nsp-2021-wyniki-ostateczne/.
Główny Urząd Statystyczny. (2023b). Prognoza ludności na lata 2023–2060. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-na-lata-2023-2060,11,1.html.
Gońda, M. (2021). Czy imigracja to remedium dla wyludniających się regionów? Cudzoziemcy w dokumentach strategicznych województw łódzkiego i śląskiego. Polityka Społeczna, 570(9), 15–24. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.4542.
Górny, A., Kaczmarczyk, P., Szulecka, M., Bitner, M., Okólski, M., Siedlecka, U., Stefańczyk, A. (2018). Imigranci w Polsce w kontekście uproszczonej procedury zatrudniania cudzoziemców. WiseEuropa, Ośrodek Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego. http://www.migracje.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2016/11/raport-power.pdf.
Górny, A., van der Zwan, R. (2024). Mobility and labor market trajectories of Ukrainian migrants to Poland in the context of the 2014 Russian invasion of Ukraine. European Societies, 26(2), 438–468. https://doi.org/10.1080/14616696.2023.2298425.
Grabowska I., Styrc, M. (2015). Plan przeciwdziałania depopulacji w województwie łódzkim 2020. EGO na zlecenie Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi. https://rcpslodz.pl/content/artykuly/files/2017_03_27_Plan_przeciwdzialania_depopulacji_w_woj_lodzkim_2020.pdf.
Greenwood, M. J. (2021). Migration and Labor Market Opportunities. W: M. M. Fischer, P. Nijkamp (red.), Handbook of Regional Science (s. 467–480). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-662-60723-7_5.
Heffner, K., Latocha, A. (2021). Depopulacja i zanikające wsie w strukturze obszarów wiejskich pogranicza polsko-czeskiego. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, (55), 67–89. https://doi.org/10.14746/rrpr.2021.55.06.
Jabłoński, Ł., Tokarski, T. (2010). Taksonomiczne wskaźniki przestrzennego zróżnicowania rozwoju powiatów. Studia Prawno-Ekonomiczne, (81), 261–289.
Kałuża-Kopias, D. (2010). Migracje wewnętrzne w Łodzi na tle wybranych największych miast w Polsce. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, (35), 199–217.
Kałuża-Kopias, D. (2020). Imigranci z krajów b. ZSRR na polskim rynku pracy – analiza przestrzenna na poziomie powiatów. Rynek Pracy, (4), 16–27.
Kałuża-Kopias, D. (2021). Wynagrodzenie, łatwość znalezienia pracy czy odległość od domu? Co decyduje o miejscu wykonywania pracy w Polsce przez emigrantów zarobkowych z Ukrainy. Polityka Społeczna, 569(8), 10–18. https://doi.org/10.5604/01.3001.0015.3613.
Kałuża-Kopias, D. (2023). Atrakcyjność powiatów grodzkich dla migrantów zarobkowych z Ukrainy z perspektywy rozwoju społeczno-gospodarczego. W: B. Solga (red.), Migracje i rozwój regionu (s. 167–184). Rządowa Rada Ludnościowa.
Lesińska, M., Matuszczyk, K. (2019). Działania samorządów wobec migracji w kontekście zmian demograficznych. Przykład trzech polskich województw. Studia Regionalne i Lokalne, (3), 64–82. https://doi.org/10.7366/1509499537704.
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. (b.r.). Urząd Pracy. Wortal Publicznych Służb Zatrudnienia. https://psz.praca.gov.pl/web/urzad-pracy.
Organizacja Narodów Zjednoczonych. (2023). United Nations World Polulation Prospects 2022. https://population.un.org/wpp/.
Pawlak, M., Lashchuk, J. (2020). Dostęp do rynku pracy, ale nie do państwa. Sytuacja pracowników migrujących w Polsce. Friedrich-Ebert-Stiftung.
Serwis Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego. (2013). Plan przeciwdziałania depopulacji w województwie łódzkim. Rodzina. Dzieci. Praca. https://rpo.lodzkie.pl/images/prawo-i-dokumenty/Plan-przeciwdziaania-depopulacji-w-wojewdztwie-dzkim.pdf.
Strategia Polityki Społecznej Województwa Śląskiego na lata 2020–2030 (Załącznik do Uchwały nr VI/25/1/2020 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 16.11.2020 r.). https://old.rops-katowice.pl/wp-content/uploads/2020/11/2020.11.24-SPSWS_2020-2030.pdf.
Strategia rozwoju województwa śląskiego „Śląskie 2030” (Załącznik do Uchwały Nr VI/24/1/2020 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 19 października 2020 r.). https://www.slaskie.pl/content/strategia-rozwoju-wojewodztwa-slaskiego-slaskie-2030.
Strategia w zakresie polityki społecznej województwa łódzkiego do 2030 roku (Załącznik do Uchwały nr XLVIII/577/22 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 27 września 2022 r.). https://rcpslodz.pl/o-rcps-lodz-t20/strategie-t29.
Strzelecki, P., Growiec, J., Wyszyński, R. (2021). The contribution of immigration from Ukraine to economic growth in Poland. Review of World Economics, 158, 365–399. https://doi.org/10.1007/s10290-021-00437-y.
Szmytkie, R., Sikorski, D. (2020). Zmiany ludnościowe małych miast w strefach zaplecza głównych aglomeracji miejskich w Polsce. Space – Society – Economy, (31), 7–24. https://doi.org/10.18778/1733-3180.31.01.
Szpakowska, J., Buchwald, T., Romanowski, R. (2016). Atrakcyjność polskiego rynku pracy dla obywateli Ukrainy – przyczyny, mechanizmy, konsekwencje migracji zarobkowych. Optimum. Studia Ekonomiczne, (2), 163–184. http://dx.doi.org/10.15290/ose.2016.02.80.12.
Szukalski, P. (2017). Depopulacja – konsekwencje dla rynku pracy. Rynek Pracy, (1), 11–19. https://bc.gbpizs.gov.pl/Content/3874/PDF/Rynek_Pracy_1_2017.pdf.
Szukalski, P. (2019). Depopulacja – wybrane konsekwencje dla lokalnej polityki społecznej. Polityka Społeczna, 547(10), 10–15. https://polityka-spoleczna.ipiss.com.pl/article/139842/pl.
Śleszyński, P. (2013). Delimitacja Miejskich Obszarów Funkcjonalnych stolic województw. Przegląd Geograficzny, 85(2), 173–197. https://doi.org/10.7163/PrzG.2013.2.2.
Śleszyński, P. (2018). Demograficzne wyzwania rozwoju regionalnego Polski. Studia Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, (183), 225–247.
Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. 2022 poz. 583).
Wyszkowska, D., Wyszkowski, A. (2023). Depopulacja i starzenie się ludności – konsekwencje dla finansów gmin w Polsce. Studia BAS, (3), 27–53. https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2023.23.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych. (b.r.). Cudzoziemcy. https://www.zus.pl/baza-wiedzy/statystyka/opracowania-tematyczne/cudzoziemcy.
